หลังเก็บลำไยเสร็จ หลายคนมักปล่อยต้นให้โทรมจนกว่าจะถึงรอบออกดอกรอบใหม่ แต่รู้ไหมว่าช่วง “พักต้น” นี่แหละคือจังหวะทอง ถ้าตัดแต่งกิ่ง จัดทรงพุ่ม เติมอาหาร และกระตุ้นฮอร์โมนถูกเวลา ต้นจะฟื้นเร็ว แตกยอดใหม่ดีกว่าเดิม ได้พุ่มเขียวแน่นพร้อมตั้งตาดอกแบบไม่ต้องลุ้นเยอะ วันนี้เราเลยสรุปวิธีตัดแต่ง+ปฏิทินดูแลปุ๋ย-ฮอร์โมนสไตล์ชาวสวนมือโปร เล่าแบบภาษาบ้าน อ่านแล้วทำตามได้เลย

ทำไมต้องตัดแต่งทันทีหลังเก็บ

  • ลดภาระต้น ลำไยเพิ่งใช้พลังมหาศาลสร้างผล ถ้าปล่อยกิ่งเก่าทึบ ใบแก่หนา ต้นจะสังเคราะห์แสงได้ไม่เต็มที่

  • กระตุ้นตาแตกใหม่ การตัดแต่งทำให้ฮอร์โมนภายในเปลี่ยนสมดุล ส่งสารไปปลุกตานอนหลับตามกิ่งให้ตื่นขึ้นมาแตกยอดอ่อนเร็ว

  • จัดทรงพุ่ม ลำไยมักชักกิ่งยาวหุบกลางพุ่ม ลม-แดดเข้าไม่ถึง เสี่ยงโรค-แมลง ตัดครั้งเดียวช่วยให้แสงส่องทั่ว

เลือกจังหวะทอง

  • ทันทีที่เก็บผลครบ อย่ารอเกิน 2 สัปดาห์ เพราะต้นยังไม่เข้าสู่พักสนิท ตัดแล้วแผลสมานไว

  • ช่วงฝนเริ่มซา ถ้าฝนหนักแผลชื้นเกินไป เชื้อราขึ้นง่าย

  • ปรับตามภาค ภาคเหนือเก็บผล ก.ค.–ส.ค. ควรตัดปลาย ส.ค.; ภาคตะวันออกกลางฤดู ควรตัด ก.ย.

เทคนิคตัดให้แตกพุ่มเร็ว

  1. เตรียมอุปกรณ์คมสะอาด กรรไกร-เลื่อยต้องลับคมแล้วชุบแอลกอฮอล์ 70%

  2. ตัดกิ่งกระโดง-กิ่งไขว้ เล็งกิ่งที่แทงขึ้นฟ้าเกิน 45° หรือกิ่งที่เสียดสีกันออกก่อน

  3. คุมความสูง สวนใหม่ตั้งต้นแม่ไว้ 2.5–3 ม. พอ เก็บผลง่าย

  4. เปิดช่องกลางทรงพุ่ม ใช้สูตร “ถ้วยข้าว” กลางโล่ง รอบข้างแตกกิ่งระดับเดียวกัน

  5. ทายากันเชื้อรา สีน้ำตาลแดงบอร์โดซ์ หรือยากันราแบบพาสท์โปะแผลทันที กันเชื้อไฟทอราเข้า

ปฏิทินดูแลปุ๋ย-ฮอร์โมน (ระยะ 6 เดือนหลังตัด)

เดือน เป้าหมาย สูตรปุ๋ย/ฮอร์โมน วิธีให้ หมายเหตุ
สัปดาห์ 1–2 ฟื้นราก-ขับยอดอ่อน 15-15-15 + สาหร่ายน้ำเข้มข้น หว่านรอบทรงพุ่ม 1 กก./ต้น + ฉีดพ่นสาหร่ายทุก 7 วัน รดน้ำชุ่ม
สัปดาห์ 3–4 เร่งใบเขียว 21-7-7 หรือ 25-7-7 หว่านครึ่งกก./ต้น เน้นไนโตรเจนสร้างคลอโรฟิลล์
เดือน 2 สร้างกิ่ง-ขยายเส้นใบ คา-ฮอร์โมน (Cytokinin 6-BA 40 ppm) พ่นเต็มทรงพุ่ม 14 วัน/ครั้ง 2 รอบ ช่วยแตกตาใบใหม่
เดือน 3 สะสมอาหารดอก 12-24-12 + อะมิโนแคลเซียม-โบรอน หว่าน 1 กก./ต้น + พ่นแคล-โบรอนสัปดาห์ละครั้ง ฟอสฟอรัสสูงปั้นตาดอก
เดือน 4 ปั้นตาดอก-ชะลอแตกยอด 0-0-60 + โปรแตสเซียมฮิวเมต หว่านรอบชายพุ่ม ลดไนโตรเจน เพื่อให้พลังงานสะสมดอก
เดือน 5 เช็กตาดอก สังเกตตายอดป่อง-ขนสีน้ำตาล ถ้าเกิน 70% พร้อม เข้าสู่ระยะออกดอก งดให้น้ำ 7 วัน กระตุ้นดอก
เดือน 6 เตรียมบังคับดอก พ่นโพแทสเซียมคลอเรต (KClO₃) 2.5 g/ต้น ฝังรากหรือพ่นใบ ปรับตามพันธุ์และอายุต้น

เคล็ด(ไม่)ลับ ใครอยากให้ยอดแตกเร็วจี๋ หลังตัด 7 วัน ผสมไคโตซาน 5 ซีซี + กรดอะมิโน 20 กรัม พ่นตอนแดดอ่อน ยอดพุ่งสะใจภายใน 10-12 วัน

จุดเช็กก่อน-หลังตัด

  • ใบแก่ร่วง > 30% ถือว่าต้นอ่อนล้า ควรรองปุ๋ยคอก 30 กก./ต้น ก่อนเคมี

  • ความชื้นดินต้อง 60–70% วัดเซนเซอร์ก่อนใส่ปุ๋ยทุกครั้ง ไม่งั้นธาตุอาหารดูดไม่เข้า

  • จับใบอ่อนถ้า “เขียวซีด” เติมธาตุเหล็ก-แมกนีเซียมทางใบ

โรค-แมลงที่จ้องในช่วงพักต้น

  1. เพลี้ยไฟยอดอ่อน ดูดยอดพับงอ ใช้สารชีวภัณฑ์บาซิลลัสทูริงเจนซิสสลับน้ำสะเดา

  2. ราแอนแทรคโนส แผลสีน้ำตาลขอบเหลือง ใช้ไตรโคเดอร์มาคลุกดิน+พ่นคอปเปอร์

  3. หนอนเจาะกิ่ง เจาะเข้าทรงพุ่ม ทำให้กิ่งคายน้ำไม่ได้ ตัดกิ่งทำลายทันที

ประเมินต้นทุนคร่าว / กำไรระยะยาว

  • ค่าแรงตัดแต่ง 100-150 บ./ต้น (สวนเฉลี่ย 80 ต้น/ไร่)

  • ปุ๋ย-ฮอร์โมน เฉลี่ย 1,200-1,500 บ./ไร่/รอบ

  • ถ้าพุ่มแตกดี จำนวนช่อดอกเพิ่ม 15-20% ผลผลิตเพิ่ม 400-600 กก./ไร่ ราคาขายหน้าสวน 15 บ./กก. เพิ่มรายได้ 6,000-9,000 บ. คุ้มเหนื่อย!

สรุปสั้น ๆ

หลังเก็บผลอย่าปล่อยต้นลำไยพักยาว รีบจับกรรไกรตัดแต่ง สางกิ่งเก่า เสริมปุ๋ย-ฮอร์โมนตามปฏิทิน ต้นจะแตกพุ่มไว ใบเขียวเข้ม พร้อมตั้งตาดอกสมบูรณ์ ปีหน้าผลดก-คุณภาพเกรดส่งออกแน่นอน