อยากประหยัดค่าปุ๋ย แต่ไม่มีเวลาเฝ้ากองหมักนานเป็นเดือนใช่ไหม? ลองสูตร EM + เศษผักผลไม้สไตล์ “ถังปุ๋ย 14 วัน” กันดีกว่า! บทความนี้จะพาไปดูทุกขั้นตอน ตั้งแต่เตรียมส่วนผสม ลดกลิ่นกวนใจ ไปจนถึงคำนวณต้นทุนต่อกิโลว่าถูกลงแค่ไหน — รับรองทำง่าย ไม่ต้องพลิกกองให้ยุ่งยาก แถมได้ฮิวมัสเน้น ๆ ไว้บำรุงดินปีละครั้งก็ยังเหลือขายเพื่อนบ้านอีกต่างหาก
1) วัตถุดิบ & อุปกรณ์ (สำหรับ 50 กก.ปุ๋ยสำเร็จ)
-
เศษผักผลไม้/กากกาแฟ/เปลือกไข่ 25 กก. (ของเหลือฟรีจากครัว)
-
รำละเอียดหรือแกลบดำ 10 กก. (7 บาท/กก.) ≈ 70 บาท
-
น้ำตาลทรายแดงหรือกากน้ำตาล 1 กก. (18 บาท)
-
น้ำสะอาด 10 ลิตร (ค่าน้ำคิด 0.2 บาท/ลิตร) ≈ 2 บาท
-
หัวเชื้อ EM 1 ลิตร (40 บาท)
-
ถังดำมีฝาปิด 60 ลิตร 1 ใบ (120 บาท ซื้อครั้งเดียวใช้ยาว)
-
โบกพลาสติกเก่าหรือกระสอบปุ๋ยปิดหน้าถัง (0 บาท)
2) ผสมหัวเชื้อพร้อมใช้งาน (5 นาที)
ละลายน้ำตาล 1 กก. ในน้ำสะอาด 10 ลิตร คนให้ละลายหมดแล้วเติม EM 1 ลิตร พักไว้ 30 นาทีให้จุลินทรีย์ตื่น ใช้ไม่หมดยังเก็บได้ 1 เดือนในตู้เย็น
3) เข้าสูตร 4 ชั้นในถัง (10 นาที)
-
โปรยรำบด 1 ชั้นบาง ๆ
-
เทเศษผักผลไม้ 1 ชั้น สูงราว 10 ซม.
-
รดหัวเชื้อพอชุ่ม (อย่าแฉะเกิน)
-
โรยเปลือกไข่บดหยาบลดกลิ่นกรดกำมะถัน
ทำซ้ำสลับชั้นจนครบ ปิดฝาแล้วคลุมอีกชั้นกันแสง & แมลง ร่องถังควรเจาะรูเล็ก ๆ ให้ก๊าซออกได้
4) เทคนิคลดกลิ่นให้เหลือศูนย์
-
เติมผิวส้มมะนาวแห้งลงไป 2-3 ลูก กลิ่นซิตรัสช่วยกลบ
-
โรยถ่านป่น (biochar) 1 กำ มันดูดแก๊ส H₂S ได้ดี
-
ถังต้องแห้งรอบ นอก ถ้าเห็นน้ำซึมแปลว่าชื้นเกิน ให้โรยรำเพิ่ม
5) 14 วันเช็คความสุก
วันที่ 7: เปิดฝาคนเบา ๆ ถ้ากลิ่นหอมเหมือนผลไม้ดองแปลว่าระบบแอโรบิกยังดี ถ้าฉุนให้เติมรำ+ถ่านช่วยดูด
วันที่ 14: เนื้อปุ๋ยสีคล้ำ ซุย ไม่เห็นชิ้นผักใหญ่ แปลว่าสุกใช้ได้ เทตากแดด 2 ชม. ไล่ความชื้น ก็พร้อมใส่กระสอบเก็บ
6) ประเมินต้นทุนต่อกิโลจริง
| รายการ | ค่าใช้จ่าย (บาท) |
|---|---|
| รำละเอียด 10 กก. | 70 |
| น้ำตาล 1 กก. | 18 |
| น้ำ 10 ลิตร | 2 |
| หัวเชื้อ EM 1 ลิตร | 40 |
| ค่าเสื่อมถัง (ใช้ซ้ำ 20 รอบ) | 120 ÷ 20 = 6 |
| รวม | 136 |
ผลผลิตปุ๋ยสำเร็จ ~50 กก. ⇒ ต้นทุน 136 ÷ 50 = 2.72 บาท/กก.
เทียบปุ๋ยหมักเชิงพาณิชย์ 10 – 12 บาท/กก. ประหยัดกว่าเฉลี่ย 8 บาท/กก. ถ้าใช้ปีละ 300 กก. ก็เซฟไป ≈ 2 400 บาท/ปี
7) วิธีใช้ให้คุ้ม
-
พืชผักกินใบ: โรยรอบโคน 200 กรัม/ต้น ทุก 30 วัน
-
ไม้ผลอายุต้น 3 ปีขึ้นไป: ขุดร่องรอบชายพุ่ม ใส่ 3 กก./ต้น ต้นฝน–ปลายฝน
-
ผสมน้ำหมัก (1 กก.ปุ๋ย : 5 ลิตรน้ำ) ราดหน้าดินได้เดือนละครั้ง เพิ่มจุลินทรีย์
8) คำถามฮิต
Q: ถ้าไม่มีรำ ใช้อะไรแทน?
A: แกลบดำหรือขี้เลื่อยได้ แต่ระยะสุกอาจช้ากว่า 2–3 วัน
Q: อยู่คอนโดทำได้ไหม?
A: เลือกถัง 20 ลิตร วางระเบียง รดหัวเชื้อน้อยลง กลิ่นไม่แรง
สรุป
ถังปุ๋ย 14 วันคือทางลัดลดค่าใช้จ่ายเกษตรกรยุคแพงทั้งน้ำมัน–ปุ๋ยเคมี สูตร EM + เศษครัวช่วยรีไซเคิลขยะอินทรีย์ได้อีกต่อ มื้อเดียวทิ้งก็กลายเป็นฮิวมัสชั้นดี ไว้เติมชีวิตให้ดิน ต้นทุนแค่ 2 – 3 บาทต่อกิโล แถมทำได้ทุกบ้านไม่ง้อพื้นที่ใหญ่ ถ้าคุณอยากเริ่มวันนี้ เพียงเก็บเศษผักไว้ในฟรีซ 2 – 3 วัน พอครบก็เทลงถังเลย — แล้วเตรียมบอกลาถุงปุ๋ยราคาแพงไปได้เลย!
