สมัยนี้ใครยังพึ่งแต่สารเคมี 100 % ถือว่า “ตกเทรนด์” สุด ๆ เพราะนอกจากต้นทุนสูงแล้วยังเสี่ยงต่อสุขภาพทั้งคนปลูก-คนกิน แถมดินเสียจุลินทรีย์ดี ๆ ไปหมด บทความนี้เลยชวนทุกคนมาลอง “ชีวภัณฑ์ 3 สหาย” ได้แก่ น้ำหมักสะเดา + บาซิลลัส + ไตรโคเดอร์มา สูตรจัดหนักแมลง-เชื้อโรค แต่ยังรักษาเสน่ห์เกษตรอินทรีย์เต็มขั้น ไปดูวิธีทำ-วิธีใช้พร้อมเคล็ดไม่ลับที่เกษตรกรมือโปรยืนยันว่าเวิร์กจริง!
ทำไมต้องชีวภัณฑ์?
-
ปลอดภัยต่อคนและสิ่งแวดล้อม สารสกัดธรรมชาติสลายตัวไว ไม่มีสารตกค้างนาน
-
ลดต้นทุนระยะยาว ขยายหัวเชื้อเองได้ ใช้วัตถุดิบท้องถิ่น ราคาหลักสิบต่อไร่
-
สร้างภูมิคุ้มกันให้ดิน จุลินทรีย์ดีช่วยย่อยอินทรียวัตถุ เพิ่มธาตุอาหาร
-
ป้องกันดื้อยา เปลี่ยนกลไกทำลายแมลง-เชื้อรา ไม่ก่อให้เกิดดื้อเหมือนสารเคมีเดิม
1. น้ำหมักสะเดา: สกัดพลังอาซาดิแรคติน
วัตถุดิบ
-
เมล็ดสะเดาแก่ 5 กก.
-
น้ำสะอาด 20 ลิตร
-
กากน้ำตาล 500 ก.
ขั้นตอนสั้น ๆ
-
ทุบเมล็ดหยาบ ๆ ใส่ถังพลาสติก ห้ามใช้เหล็กเพราะทำให้สารออกฤทธิ์เสื่อม
-
ผสมน้ำ + กากน้ำตาล คนให้เข้ากัน
-
ปิดฝาแบบหลวม ๆ ตั้งในที่ร่ม 3-5 วัน คนเช้า-เย็น
-
กรองเอาแต่น้ำ เก็บใส่แกลลอน ทิ้งตะกอนใช้เป็นปุ๋ยได้
อัตราใช้ 50 ซีซี/น้ำ 20 ลิตร พ่นช่วงเช้า 7 วัน/ครั้ง ครอบคลุมเพลี้ยจักจั่น เพลี้ยไฟ หนอนต่าง ๆ กลิ่นฉุนยังช่วยกันแมลงกลางคืนได้ดี
2. บาซิลลัส (Bacillus thuringiensis: BT): ศัตรูหนอนสุดโหด
หัวเชื้อที่หาได้ แบบผงในร้านเกษตร (ราคา 30-50 บาท/ซอง) หรือขยายเองลดต้นทุน
สูตรขยาย 24 ชม. ได้ใช้
-
รำละเอียด 1 กก.
-
กากน้ำตาล 1 ลิตร
-
น้ำสะอาด 10 ลิตร
-
หัวเชื้อ BT 2 ช้อนโต๊ะ
ผสมน้ำ+กากน้ำตาล ละลายรำ ใส่หัวเชื้อ คนให้ละเอียด บ่มในถังปิดฝาผ้าขาวบาง 24 ชม. กลิ่นหอมเปรี้ยวคือใช้ได้
วิธีใช้ 80 ซีซี/น้ำ 20 ลิตร พ่นให้โดนตัวหนอนช่วงเย็น (หนอนออกหากิน) 3 วันเห็นหนอนดำ-หยุดกิน ช่วยคุมหนอนเจาะฝัก หนอนเจาะผลไม้ หนอนกระทู้ข้าวโพดได้ดี
3. ไตรโคเดอร์มา: เชื้อรายอดนักฆ่าเชื้อรา
เตรียมเมล็ดข้าวสาร 1 กก. แช่น้ำ 4 ชม. นึ่ง 30 นาที ทิ้งให้เย็นแล้วคลุกหัวเชื้อไตรโคเดอร์มา 1 ช้อนโต๊ะ ปิดปากถุงยางยืด มีรูเข็มระบาย ตั้งในที่ร่ม 7 วัน เส้นใยเขียวเข้มเต็มเมล็ดคือใช้ได้
ขยายเป็นสารละลาย บดเมล็ด 100 ก. ต่อน้ำ 20 ลิตร เติมกากน้ำตาล 200 ก. คนให้เข้ากัน
ใช้ป้องกัน-รักษา โรครากเน่า โคนเน่า ใบไหม้ พ่นสัปดาห์ละครั้ง หรือราดโคนต้น 200 ซีซี/ต้น
วิธีผสม 3 สหายใช้พร้อมกัน
-
น้ำหมักสะเดา 30 ซีซี
-
BT 50 ซีซี
-
ไตรโคเดอร์มาละลาย 100 ซีซี
-
น้ำสะอาด 20 ลิตร
เขย่าเบา ๆ ก่อนพ่น เว้นช่วงฝนตกหนัก 24 ชม. เพื่อให้สารจับใบเต็มประสิทธิภาพ
ตารางโปรแกรมพ่น 30 วัน (ตัวอย่างไร่ข้าวโพด 5 ไร่)
| สัปดาห์ | วัน | งานที่ทำ | เป้า |
|---|---|---|---|
| 1 | จันทร์ | พ่นน้ำหมักสะเดาเดี่ยว | ไล่เพลี้ยไฟในระยะกล้า |
| 2 | พุธ | พ่นสูตร 3 สหาย | ป้องกันหนอนกระทู้ |
| 3 | อาทิตย์ | พ่น BT เดี่ยว | ตัดวงจรหนอนวัย 2-3 |
| 4 | ศุกร์ | ราดไตรโคเดอร์มาที่โคน | กันรากเน่า-โคนเน่า |
ต้นทุนรวม ≈ 350 บาท/เดือน (เฉลี่ย 14 บาท/ไร่) ถูกกว่าสารเคมีสูตรรวม 4 เท่า แต่ลดหนอน-แมลงได้เกิน 80 % เมื่อทำสม่ำเสมอ
เคล็ดลับระดับโปร
-
ปรับ pH น้ำอยู่ที่ 6-7 ชีวภัณฑ์ทำงานดีสุด ใช้ปูนขาวหรือกรดอินทรีย์ปรับเล็กน้อย
-
เติมสารจับใบธรรมชาติ เช่น สบู่อ่อน 1 ช้อนโต๊ะ ช่วยเกาะใบได้นาน
-
พ่นช่วงแดดร่ม เช้า 06:00-09:00 หรือเย็น 16:00-18:00 รังสี UV ทำลายจุลินทรีย์
-
สลับสูตรทุกเดือน เช่น เพิ่มเชื้อราขาวเมตาไรเซียม หรือสารสกัดตะไคร้หอม เพื่อหลีกเลี่ยงดื้อยา
-
ตรวจแปลงทุกสัปดาห์ ถ้าเริ่มพบแมลง > 5 ตัว/ต้น ให้เพิ่มความถี่พ่นเป็นทุก 3 วัน
เปรียบเทียบผลผลิต-รายได้ (ตัวอย่างทุเรียน 10 ไร่)
| รายการ | ใช้สารเคมี | ใช้ชีวภัณฑ์ |
|---|---|---|
| ต้นทุนป้องกันศัตรูพืช/ปี | 45,000 บาท | 12,000 บาท |
| ผลผลิต (กก./ไร่) | 1,100 | 1,050 |
| ราคาขายเฉลี่ย (บาท/กก.) | 150 | 160 (ได้ราคาเพิ่มเพราะเป็นอินทรีย์) |
| รายได้สุทธิ | 1,477,500 บาท | 1,650,000 บาท |
เห็นชัด ๆ ว่าผลผลิตอาจลดเล็กน้อย แต่ราคาขายและต้นทุนรวมทำให้กำไรสุดท้ายพุ่งกว่าเดิมถึง 170,000 บาท!
สรุป
น้ำหมักสะเดา บาซิลลัส และไตรโคเดอร์มา คือสามทหารเสือที่ช่วยเกษตรกรไทยสลัดพ้นวังวนสารเคมี อุปสรรคหลักมีแค่ “ขี้เกียจทำเอง” แต่ถ้าลองลงมือสักครั้งจะรู้ว่าขั้นตอนง่ายมาก ใช้เวลาน้อยกว่าเดินทางไปซื้อยาเคมีเสียอีก แถมคุณยังได้ดินดีขึ้น-ผลผลิตปลอดภัย คนกินอิ่มใจ ราคาขายสูงขึ้น สายมือโปรยุคใหม่ต้องหันมา “ปราบแมลงแบบสายเขียว” ตั้งแต่วันนี้ แล้วอนาคตเกษตรยั่งยืนจะไม่ใช่แค่ฝัน!
