ความรู้การเกษตร

ถ้าพูดถึงพืชเศรษฐกิจที่มาแรงและคนเริ่มปลูกกันมากขึ้นในไทย “มันเทศญี่ปุ่น” ถือว่าเป็นอีกหนึ่งตัวเลือกที่น่าสนใจสุด ๆ เพราะนอกจากจะปลูกง่าย ใช้พื้นที่ไม่เยอะ และให้ผลผลิตค่อนข้างไวแล้ว ยังมีตลาดรองรับทั้งในและต่างประเทศ โดยเฉพาะสายเฮลท์ตี้ที่หันมากินมันเทศแทนข้าวเพื่อคุมแคลฯ แต่เดี๋ยวก่อน! คนที่เคยปลูกมันเทศคงรู้กันดีว่า “ด้วงงวงมันเทศ” คือศัตรูตัวร้ายที่มักจะมารบกวนตอนเก็บเกี่ยว เพราะมันจะเจาะหัวมันจนเสียหาย ใช้กินหรือขายก็ไม่ได้ เสียหายทั้งแรงทั้งเงิน นั่นแหละค่ะ มันเทศญี่ปุ่นจึงกลายเป็นพืชที่ถูกพัฒนาให้ “ต้านทานด้วงงวงได้” โดยงานวิจัยจาก ศูนย์เครือข่ายวิจัยและพัฒนาการเกษตรที่สูง จังหวัดเชียงใหม่ ที่จับมือกับเกษตรกรในพื้นที่พัฒนาพันธุ์มันเทศญี่ปุ่นให้แกร่งขึ้นกว่าเดิม แถมยังรสชาติอร่อย หวาน มัน เนื้อเนียนเหมือนเดิม พันธุ์ที่น่าสนใจก็เช่น พันธุ์โอกินาว่า (เนื้อม่วง), พันธุ์เบนิฮารุกะ (หวานจัด), หรือพันธุ์โอกินาว่าขาว ที่สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพดินฟ้าอากาศบนที่สูงได้ดี เกษตรกรที่ปลูกมันเทศญี่ปุ่นเล่าให้ฟังว่า...

ลูกพลับ…ผลไม้รสหวานอมฝาดที่หลายคนอาจมองข้าม แต่รู้ไหมว่าถ้านำมาแปรรูปเป็น “พลับอบ” แล้วล่ะก็ มูลค่าพุ่งกระฉูดขึ้นมาทันที! วันนี้เราจะพาไปดูไอเดียเจ๋ง ๆ จากพื้นที่ตำบลแม่สุก อำเภอแจ้ห่ม จังหวัดลำปาง ที่ชาวบ้านรวมกลุ่มกันยกระดับผลผลิตจากลูกพลับสด ๆ ให้กลายเป็นของดีประจำถิ่น ผ่านการอบแห้งแบบโบราณผสมเทคโนโลยีสมัยใหม่ การแปรรูป “พลับอบ” ไม่ใช่แค่ทำให้เก็บได้นานขึ้น แต่ยังช่วยสร้างรายได้ในช่วงนอกฤดูได้อีกด้วย จุดเริ่มต้นของแนวคิดนี้มาจากการที่ลูกพลับในพื้นที่มีจำนวนมากในช่วงเก็บเกี่ยว แต่ไม่สามารถจำหน่ายหมดได้ทัน จนเกิดปัญหาราคาตกและของเสีย ชาวบ้านจึงรวมกลุ่มภายใต้การสนับสนุนของ สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) และ HRDI เพื่อหาทางแปรรูปผลผลิต โดยเลือกใช้วิธีการ “อบพลับ” ที่ยังคงรสชาติหวานธรรมชาติ เนื้อเหนียวนุ่ม หอมละมุน กรรมวิธีในการทำพลับอบ เริ่มจากการคัดเลือกลูกพลับคุณภาพดี ปอกเปลือก...

ถ้าพูดถึงพืชที่ทั้งปลูกง่าย รายได้ดี และยังอุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการ หนึ่งในนั้นต้องมีชื่อของ “หน่อไม้น้ำ” ติดโผแน่นอน หลายคนอาจยังไม่คุ้นหูหรือไม่เคยเห็นเจ้าพืชชนิดนี้ แต่บอกเลยว่ามีศักยภาพทั้งในด้านเศรษฐกิจและสุขภาพมากๆ “หน่อไม้น้ำ” หรือบางท้องถิ่นเรียกว่า “ไหล่ไม้น้ำ” เป็นพืชน้ำที่ปลูกในนาข้าวหรือลำคลอง รากลึกไม่มาก ดูแลง่าย ไม่ต้องใช้ปุ๋ยหรือยาฆ่าแมลงเยอะ เหมาะมากสำหรับเกษตรกรรุ่นใหม่หรือคนที่มีพื้นที่น้อยๆ ก็สามารถเริ่มต้นได้ ต้นกำเนิดของหน่อไม้น้ำมักพบในพื้นที่ภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น จังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย ลำปาง และในภาคอีสานอย่างอุบลราชธานี และยโสธร ที่ชาวบ้านปลูกกันเยอะเพราะดูแลง่าย ขายได้ราคา แถมตลาดยังต้องการต่อเนื่อง เรื่องรายได้ก็ไม่ธรรมดา หน่อไม้น้ำสามารถเก็บเกี่ยวได้เรื่อยๆ ทุกๆ 7-10 วัน หลังจากเริ่มต้นปลูกไปประมาณ 45 วัน...

เคยสงสัยมั้ยว่าแค่ “ดินปลูกกาแฟ” ธรรมดาๆ จะช่วยโลกได้ยังไง? แต่จริงๆ แล้ว ดินปลูกกาแฟโดยเฉพาะในระบบเกษตรแบบยั่งยืนเนี่ย มันมีพลังมากกว่าที่เราคิด เพราะมันสามารถกักเก็บคาร์บอนได้ในระดับที่น่าทึ่งเลยทีเดียว จากข้อมูลของ โครงการพัฒนาดอยตุง และการวิจัยที่ทำร่วมกับ HRDI และ HKM พบว่าดินที่ใช้ปลูกกาแฟในพื้นที่สูงของไทย โดยเฉพาะในเขตภาคเหนือ เช่น เชียงราย น่าน และแม่ฮ่องสอน มีศักยภาพในการกักเก็บคาร์บอนในดินได้สูงถึง 3.45 ตันคาร์บอนต่อไร่ ต่อปี! ซึ่งถ้ามองในมุมของการปลูกกาแฟแบบไม่ใช้สารเคมี มีการใช้ร่มเงาต้นไม้ การหมุนเวียนธาตุอาหาร และการคงความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ ก็ยิ่งทำให้ดินอุดมสมบูรณ์และกักเก็บคาร์บอนได้มากขึ้นเรื่อยๆ สิ่งที่น่าสนใจกว่านั้นคือ การปลูกกาแฟในพื้นที่สูงไม่เพียงแค่ผลิตเมล็ดกาแฟคุณภาพดี แต่ยังช่วยดูแลระบบนิเวศโดยรอบ ทั้งต้นไม้ใหญ่ที่ให้ร่มเงา ทั้งสิ่งมีชีวิตในดินที่ช่วยเพิ่มอินทรียวัตถุ...

ถ้าพูดถึง “พริก” หลายคนคงนึกถึงวัตถุดิบที่อยู่คู่ครัวไทยมานาน แต่วันนี้เราจะพาไปรู้จัก “พริกกะเหรี่ยง” หรือที่บางคนเรียกว่า “พริกชนเผ่า” พริกพันธุ์พื้นถิ่นจากชาวกะเหรี่ยงในพื้นที่ภาคเหนือของไทย ที่ถึงแม้จะมีขนาดเล็กนิดเดียว แต่พลังความเผ็ดร้อนนั้นไม่ธรรมดาเลยจริง ๆ พริกกะเหรี่ยงมีหลากหลายสายพันธุ์ เช่น พริกเม็ดสั้น พริกเม็ดเรียว หรือพริกเม็ดกลม จุดเด่นของพริกพวกนี้คือเผ็ดจี๊ดจ๊าดแต่หอมกลิ่นเฉพาะตัวมาก จนทำให้เป็นที่นิยมของคนที่ชอบรสชาติจัดจ้าน โดยเฉพาะพ่อครัวแม่ครัวที่ชอบทำอาหารสไตล์พื้นบ้านหรืออาหารเหนือ รู้หรือไม่?พริกกะเหรี่ยงส่วนมากจะปลูกในพื้นที่สูง เช่น อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่, แม่สะเรียง จังหวัดแม่ฮ่องสอน หรือบางพื้นที่ในจังหวัดตาก การปลูกพริกในลักษณะเกษตรอินทรีย์ ทำให้ได้รสชาติที่เป็นธรรมชาติ และยังช่วยสร้างรายได้ให้กับชุมชนกะเหรี่ยงในพื้นที่ห่างไกลอีกด้วย ชาวกะเหรี่ยงมีความผูกพันกับพริกแบบแนบแน่น ไม่ใช่แค่ปลูกเพื่อขาย แต่ยังเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต การเก็บเกี่ยว การตากแห้ง การเลือกเมล็ดพันธุ์...

หน้าร้อนทีไร เกษตรกรหลายคนถึงกับปาดเหงื่อ เพราะไม่ใช่แค่เรื่องอากาศร้อนจัดหรือปริมาณน้ำที่ลดลงเท่านั้น แต่ยังมี “ศัตรูพืชหน้าร้อน” ที่คอยโจมตีพืชผักสวนครัว ผลไม้ และพืชเศรษฐกิจต่างๆ แบบไม่ให้ตั้งตัวทัน ยิ่งในช่วงเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม ศัตรูพวกนี้จะเริ่มขยับตัวมากขึ้นเพราะสภาพอากาศที่เอื้อต่อการขยายพันธุ์ วันนี้เราเลยอยากพาทุกคนมารู้จักกับเจ้าศัตรูตัวร้ายประจำฤดูนี้ พร้อมวิธีรับมือแบบเข้าใจง่ายและทำตามได้จริง 🐛 ตัวอย่างศัตรูพืชหน้าร้อนที่ต้องระวัง 1. เพลี้ยไฟเจ้าตัวเล็กแต่น่ากลัว มักระบาดในพืชผักสวนครัวอย่างพริก มะเขือเทศ ถั่วฝักยาว หรือแม้แต่ไม้ดอกอย่างกล้วยไม้ เพลี้ยไฟจะดูดน้ำเลี้ยงจากใบ ทำให้ใบหงิกงอ แห้ง และพืชเจริญเติบโตช้า 2. หนอนเจาะสมอฝ้ายศัตรูตัวฉกาจของพืชตระกูลฝ้าย แต่มันก็ไม่เลือกมากนัก เจอในพืชอื่นอย่างฝักถั่ว มะเขือเทศ หรือฝ้ายฝรั่ง พวกนี้จะเจาะฝักหรือผลพืชทำให้เกิดความเสียหายอย่างหนัก 3. หนอนกระทู้หอมชอบโจมตีหัวหอม กระเทียม...